ΧΡΥΣΑΝΘΕΜΑ ΣΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΠΑΛΟΔΗΜΑΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ ऑनलाइन
Θανάσης Μπαλοδήμας
Χρυσάνθεμα στο μπαλκόνι
Εκδόσεις Περίπλους

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ

Από την πληθώρα των καινούργιων μυθιστορημάτων που εκδίδονται κατακλύζοντας τα βιβλιοπωλεία και προκαλώντας τους αναγνώστες να τα προσέξουν, να τα ξεφυλλίσουν και τελικά να τα αγοράσουν, υπάρχουν μερικά που για ποικίλους λόγους δεν έχουν τύχει καθόλου δημοσιότητας, αν και αξίζει τον κόπο να τα διαβάσει κανείς. Ανάμεσά τους τα μυθιστορήματα δύο νέων συγγραφέων - ο πρώτος είναι και νέος στην ηλικία -, του Θανάση Μπαλοδήμα (Πύλος Μεσσηνίας, 1973), που έχει σπουδάσει στο τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, και του Φρίξου Κολώτα (Κύπρος, 1933), που έχει κάνει σπουδές νομικών στην Αθήνα και στο Λονδίνο.
Η ιδιαιτερότητα των έργων τους - είναι και τα πρώτα τους βιβλία - εντοπίζεται στο ότι ασχολούνται με τα γεγονότα μιας συγκεκριμένης εποχής, τα οποία διαδραματίζονται στην Ελλάδα και στην Κύπρο αντίστοιχα।
Δεν είναι βεβαίως καθόλου τυχαίο που αμφότεροι είναι πολιτικοποιημένοι, ο μεν Μπαλοδήμας εργάζεται ως δημοσιογράφος στον Ριζοσπάστη, ο δε Κολώτας διετέλεσε δικαστής, υπουργός και πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας। Ενα ακόμη κοινό στοιχείο των δύο συγγραφέων είναι το είδος της λογοτεχνίας που διάλεξαν να υπηρετήσουν, εκείνο της ηθογραφίας।

Το Χρυσάνθεμα στο μπαλκόνι είναι η ιστορία μιας αντιπροσωπευτικής - στο μέτρο του δυνατού - ελληνικής οικογένειας του εικοστού αιώνα της οποίας τα μέλη ζουν στην επαρχία, συγκεκριμένα στο Αργος, και στην πρωτεύουσα। Τα θέματα που θίγει ο συγγραφέας είναι ο σεβασμός προς τους γονείς, η αγάπη για το σόι, η αφοσίωση προς τα αδέλφια, οι παραδοσιακές ελληνικές αρχές αλλά και η λατρεία για το χρήμα, η απληστία, η ερωτική βουλιμία। Από την αρχή του βιβλίου, από τη στιγμή που ο γιος απειλεί με το δίκαννο τον πατέρα του, ο αναγνώστης προαισθάνεται ότι η συνέχεια θα είναι δραματική και το τέλος οικτρό, αιματηρό, ότι θα θυμίζει ελληνική τραγωδία। Η πορεία της αγροτικής οικογένειας και μετά τη μικροαστική μετεξέλιξή της δίνεται παραστατικά από τον συγγραφέα ο οποίος, επηρεασμένος από τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό (είναι εμφανείς οι επιρροές από τον Μαξίμ Γκόρκι και τον Κώστα Παρορίτη), αναλύει τη δομή της χωρίζοντας τους ήρωές του σε καλούς και κακούς। Οι κακοί τιμωρούνται, ενώ οι καλοί επιβιώνουν, έστω και αν μερικοί αθώοι πεθαίνουν άδικα। Στα θετικά της γραφής εντάσσεται η παραστατική παρουσίαση των ηθών μεγάλου τμήματος της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας από τη δεκαετία του '50 και εφεξής, και στα αρνητικά η προσπάθεια του συγγραφέα να τα πει όλα μαζεμένα, μη υπολογίζοντας τις αντοχές του αναγνώστη।
Στο Ο εντιμότατος κύριος Θεοφύλακτος Γυπάρης, η ιστορία εκτυλίσσεται σε μια μη κατονομαζόμενη μικρή νησιώτικη πόλη, προφανέστατα της Κύπρου (κάτι που προσδιορίζεται από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, από την αναφορά στους εγγλέζους κυβερνήτες, τους τούρκους γείτονες, τον κομμουνιστή δήμαρχο). Βρισκόμαστε στη δεκαετία του '50. Στο μυθιστόρημα παρουσιάζονται με ενάργεια τα ερωτικά και άλλα ήθη των κατοίκων της πόλης που χωρίζονται σε προοδευτικούς και συντηρητικούς, δηλαδή αριστερούς και δεξιούς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Μολονότι η αφήγηση στις πρώτες σελίδες είναι χαλαρή, δίνοντας την απατηλή εντύπωση ότι πρόκειται για αναμνήσεις ή για αυτοβιογραφία, η συνέχεια είναι πολύ ενδιαφέρουσα, καθώς τα γεγονότα καλπάζουν με γρήγορους ρυθμούς. Και μολονότι η πρόθεση του συγγραφέα είναι να δείξει την επαρχιακή ζωή με τις συγκρούσεις που υποβόσκουν στην τοπική κοινωνία, το μυθιστόρημα στηρίζεται σε ένα μοναδικό εύρημα, ένα σουρεαλιστικό επεισόδιο: την επ' αυτοφώρω σύλληψη του αυστηρού, πουριτανού, ηθικολόγου και αντικομμουνιστή γυμνασιάρχη σε άσεμνη στάση στο γραφείο του με έναν από τους μαθητές του. Πράγματι, στην πόλη, όπου στέλνονται από το ελληνικό υπουργείο Παιδείας αποκλειστικά εθνικόφρονες καθηγητές, φθάνει ένας φασιστικών αντιλήψεων θεολόγος, ο οποίος ως γυμνασιάρχης, ανάμεσα στα άλλα, απαγορεύει ακόμη και την ανάγνωση βιβλίων στη δημοτική βιβλιοθήκη. Μετά την αποκάλυψη της ιδιωτικής του ζωής, όλη η πόλη στρέφεται εναντίον του και τον αναγκάζει να εγκαταλείψει το νησί κακήν κακώς.
Αρκετά χρήσιμες για τον ελλαδίτη αναγνώστη είναι οι πληροφορίες που κομίζει ο συγγραφέας. Αυτές εξηγούν για ποιο λόγο υπάρχουν τόσοι πολλοί αριστεροί στην Κύπρο, πώς πραγματοποιήθηκε η μύηση των Κυπρίων στον μαρξισμό, πώς «ο κομμουνισμός ρίζωσε, θέριεψε κι αγκάλιασε ένα μεγάλο κομμάτι του λαού». Ασφαλώς, στο παρόν μυθιστόρημα δεν υπάρχει καμιά τραγωδία, δεν χύνεται αίμα, πρόθεση του συγγραφέα είναι να ψυχαγωγήσει τους αναγνώστες - πράγμα που καταφέρνει απολύτως.
Ο κ. Φίλιππος Φιλίππου είναι συγγραφέας. Από τις εκδόσεις Αγρα κυκλοφορεί το βιβλίο του «Ομόνοια 2000».
Το ΒΗΜΑ Σελ.: S24Κωδικός άρθρου: B13676S241ID: 248933