10 Μαΐ 2010

Καλαμάτα και Γιάλοβα... από ψηλά

Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο




Ένα πρωτότυπο ερευνητικό πρόγραμμα, που κατέγραψε για πρώτη φορά 150 ελληνικά τοπία, με τις ομορφιές και τις ασχήμιες τους, με τίτλο: «Greekscapes - Αεροφωτογραφικός άτλαντας ελληνικών τοπίων», πραγματοποίησε ερευνητική ομάδα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθήνας με επικεφαλής τον καθηγητή Κώστα Χατζημιχάλη και χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Λάτση.

Ο συγκεκριμένος άτλαντας έχει και μεσσηνιακό ενδιαφέρον, αφού υπό πανεπιστημιακό πρίσμα τέθηκαν τόσο η πρωτεύουσα του νομού, όσο και η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας και ο όρμος της Βοϊδοκοιλιάς.
Καλαμάτα

Για την Καλαμάτα στην έρευνα, μεταξύ άλλων, αναφέρονται τα εξής: «Όσοι έχουν επισκεφθεί καλοκαίρι την πόλη και έχουν κολυμπήσει στην παραλία στο ανατολικό της άκρο, με θολή τη θέα του Ταϋγέτου από την υγρασία και την καταχνιά της ζέστης, θα την αναγνωρίσουν στην αεροφωτογραφία.

Άλλωστε, η γραμμή του ποταμού Νέδοντα στο άκρο της πόλης προς τα δυτικά, συνιστά αναγνωρίσιμο φυσικό όριο (και τεχνητό, λόγω του παράπλευρου οδικού άξονα), δυτικότερα του οποίου βρίσκονταν κάποτε μόνο πορτοκαλεώνες. Το υπόλοιπο τοπίο της Καλαμάτας, όμως, δεν διαφέρει από εκείνο των άλλων ελληνικών πόλεων: είναι αποτέλεσμα του συστήματος αντιπαροχής στην παραγωγή της κατοικίας, ενισχυμένο μάλιστα εδώ από υψηλούς συντελεστές δόμησης. Το μοναδικό στοιχείο που διακόπτει αυτό το ομοιόμορφο, οικοδομικό συνεχές, είναι η πράσινη νησίδα προς τη θάλασσα, της οδού Αριστομένους, του κεντρικού άξονα της πόλης που τη διατρέχει από βορρά προς νότο. Πρόκειται για το Δημοτικό Πάρκο του ΟΣΕ, μια έκταση γης 54 στρεμμάτων.

...Η Καλαμάτα θα μπορούσε να μείνει στη νεότερη ιστορία της ελληνικής πολεοδομίας ως η μοναδική από τις ελληνικές πόλεις που είδε το Σχέδιο ανάπτυξής της (στο οποίο απονεμήθηκε το βραβείο αστικού σχεδιασμού της ΕΟΚ και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πολεοδόμων το 1991) να αλλάζει πράγματι τη μορφή της και να την επαναπροσανατολίζει προς συναινετικούς στόχους κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και περιβαλλοντικής αειφορίας. Μπορεί επίσης να αποτελέσει πρότυπο μετασεισμικής αποκατάστασης για την Ελλάδα και τη Νότια Ευρώπη».


Η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας και ο όρμος της Βοϊδοκοιλιάς

«Τα οικοσυστήματα της λιμνοθάλασσας της Γιάλοβας, η παραλία του όρμου της Βοϊδοκοιλιάς και, τέλος, ο κόλπος του Ναυαρίνου και η νήσος Σφακτηρία, αποτελούν ένα ενιαίο σύμπλεγμα βιοτόπων εξαιρετικής σπουδαιότητας και σημασίας για την Ελλάδα.

Η μεγάλη ποικιλία ειδών βενθικής μακροπανίδας, δίνει στη λιμνοθάλασσα μια θέση ανάμεσα στις πιο πλούσιες στη Μεσόγειο. Ο υγρότοπος είναι επίσης πολύ σημαντικός από ορνιθολογική άποψη, επειδή φαίνεται να είναι ένας αξιόλογος σταθμός ανάπαυσης και ξεχειμωνιάσματος για τα αποδημητικά πουλιά. Διακόσια σαράντα (240) είδη πτηνών έχουν βρει καταφύγιο στην περιοχή τα τελευταία τρία χρόνια, από τα οποία εβδομήντα εννέα (79) έχουν αναγνωρισθεί ως απειλούμενα στην Ευρώπη, ενώ κάποια από αυτά απειλούνται παγκοσμίως.

Επιπλέον, οι λασπώδεις και οι αμμώδεις παραλίες γύρω από τη λιμνοθάλασσα, που είναι ανάμικτες με υφάλμυρα έλη και δάση από αρμυρίκια, αποτελούν ενδιαιτήματα σπάνιων και απειλούμενων ειδών της ερπετοπανίδας, όπως είναι τα Testudo hermani, Testudo marginata (χελώνες), Elaphe situla, και του ενδημικού είδους Chameleo africanus, το οποίο προστατεύεται από τη συνθήκη CITES. Το είδος αυτό χαμαιλέοντα απαντάται μόνο στην Πύλο, από ολόκληρη την Ευρώπη, και διαφέρει από τον ευρωπαϊκό χαμαιλέοντα».


ΘΑΡΡΟΣ
Του Αντώνη Πετρόγιαννη