Η πρύτανης Λίντα Κατέχη μιλά για όλα σε μια συνέντευξη που θα συζητηθεί…
Δημοσιεύτηκε στις 10 April 2011 από τον Πολίνα Δημέα
Του Alex Mizan*Η Ελληνίδα Λίντα Κατέχη έχει διαγράψει μια αξιοζήλευτη καριέρα στις ΗΠΑ, ως ηλεκτρολόγος μηχανολόγος και μηχανικός ηλεκτρονικών υπολογιστών, σε έναν επιστημονικό τομέα κατεξοχήν ανδροκρατούμενο.
Τα τελευταία χρόνια, η κ. Κατέχη έχει αφοσιωθεί περισσότερο σε διοικητικά καθήκοντα και έχει συμμετάσχει σε πολλές επιτροπές των Η.Π.Α. για την εκπαίδευση και τις επιστήμες. Σήμερα είναι πρύτανης του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Davis, θέση στην οποία μεταπήδησε από εκείνη του κοσμήτορα και αντιπρύτανη ακαδημαϊκών υποθέσεων στο πανεπιστήμιο του Ιλινόις το 2009.
Στην Ελλάδα έγινε γνωστή ως επικεφαλής της εννιαμελούς Διεθνούς Συμβουλευτικής Επιτροπής για τις αλλαγές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, όπου συγκαταλέγονταν καθηγητές κορυφαίων πανεπιστημίων από όλη την υφήλιο.
Μιλήστε μας για τα παιδικά και νεανικά σας χρόνια στην Ελλάδα
Μεγάλωσα στη Σαλαμίνα τη δεκαετία του ’50 σε οικογένεια μετρίας οικονομικής κατάστασης. Η μητέρα μου, όμως, με παρότρυνε να σπουδάσω και οι καθηγητές μου είδαν από νωρίς την κλίση μου στα μαθηματικά και τη φυσική. Έτσι, το 1969 πήγα στην Αθήνα στο 1ο Λύκειο Θηλέων και κατόπιν σπούδασα στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο Αθηνών.
Μεγάλωσα στη Σαλαμίνα τη δεκαετία του ’50 σε οικογένεια μετρίας οικονομικής κατάστασης. Η μητέρα μου, όμως, με παρότρυνε να σπουδάσω και οι καθηγητές μου είδαν από νωρίς την κλίση μου στα μαθηματικά και τη φυσική. Έτσι, το 1969 πήγα στην Αθήνα στο 1ο Λύκειο Θηλέων και κατόπιν σπούδασα στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο Αθηνών.
Σπουδάσατε σε περίοδο έντονης πόλωσης στην πολιτική στην Ελλάδα και πολλοί συμφοιτητές σας δεν έμειναν αδρανείς. Εσείς αναμειχθήκατε στα πολιτικά πράγματα;
Φυσικά, όπως όλοι άλλωστε. Πως να σε αφήσουν αδιάφορο όλες αυτές οι αναταραχές;
Φυσικά, όπως όλοι άλλωστε. Πως να σε αφήσουν αδιάφορο όλες αυτές οι αναταραχές;
Πώς οι εμπειρίες σας επηρέασαν την εξέλιξή σας;
Μεγάλωσε σε μια κοινωνία που μάστιζε η φτώχεια. Η χώρα υπέφερε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο. Πολλές φορές δεν είχαμε να φάμε. Αυτό με έκανε να θέλω να κυνηγήσω μια καλύτερη ζωή, να ανακαλύψω το ταλέντο μου, να το αναπτύξω και να γίνω, εντέλει, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός.
Μεγάλωσε σε μια κοινωνία που μάστιζε η φτώχεια. Η χώρα υπέφερε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο. Πολλές φορές δεν είχαμε να φάμε. Αυτό με έκανε να θέλω να κυνηγήσω μια καλύτερη ζωή, να ανακαλύψω το ταλέντο μου, να το αναπτύξω και να γίνω, εντέλει, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός.
Πώς και αποφασίσατε να πάτε στην Αμερική; Ο κ. Αλεξόπουλος μας είπε ότι αρχικά απορρίψατε αυτή την πρόταση. Τι σας έκανε να αλλάξετε γνώμη;
Όντως, στην αρχή ήμουν ανένδωτη. Πίστευα ότι οι γνώσεις του σχολείου αρκούσαν. Όμως, όταν εργάστηκα με μια ερευνητική ομάδα, είδα ότι υπήρχαν επιστήμονες με πολύ περισσότερες γνώσεις από εμένα. Έτσι, το Πάσχα του 1979 άλλαξα άρδην τρόπο σκέψης, τα μάζεψα και έφυγα για την Αμερική.
Όντως, στην αρχή ήμουν ανένδωτη. Πίστευα ότι οι γνώσεις του σχολείου αρκούσαν. Όμως, όταν εργάστηκα με μια ερευνητική ομάδα, είδα ότι υπήρχαν επιστήμονες με πολύ περισσότερες γνώσεις από εμένα. Έτσι, το Πάσχα του 1979 άλλαξα άρδην τρόπο σκέψης, τα μάζεψα και έφυγα για την Αμερική.
Σας έχει απονεμηθεί το Αριστείο AHC για τη συμβολή σας ως ακαδημαϊκός. Ποιο είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα στη δουλειά σας, για το οποίο νιώθετε υπερήφανη;
Νομίζω το ότι έγινα μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Μηχανολογίας, όπως επίσης και πρύτανης του Πανεπιστημίου στο Davis.
Νομίζω το ότι έγινα μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Μηχανολογίας, όπως επίσης και πρύτανης του Πανεπιστημίου στο Davis.
Μιλήστε μας για το υπόβαθρο σας στη μηχανολογία. Που ειδικεύεστε;
Το αρχικό πεδίο ειδίκευσης ήταν οι κεραίες και πως μπορεί να γίνουν μικρότερες και πιο αποτελεσματικές αλλάζοντας το σχήμα τους. Εξακολουθώ μέσω της έρευνας να ασχολούμαι με το συγκεκριμένο πεδίο.
Το αρχικό πεδίο ειδίκευσης ήταν οι κεραίες και πως μπορεί να γίνουν μικρότερες και πιο αποτελεσματικές αλλάζοντας το σχήμα τους. Εξακολουθώ μέσω της έρευνας να ασχολούμαι με το συγκεκριμένο πεδίο.
Κάνατε μια πετυχημένη μετάβαση απο το επάγγελμα του Ηλεκτρολόγου Μηχανικού στη διοίκηση δύο μεγάλων πανεπιστημίων των Η.Π.Α, αυτό του Ιλινόις και τώρα στο Davis. Ποια είναι τα κίνητρα και ποιες οι προκλήσεις;
Η μετάβαση που περιγράφετε έγινε με πολύ αργά βήματα και επειδή συνειδητοποίησα ότι μπορούσα να προσφέρω πολύ περισσότερα κατευθύνοντας άλλους καινοτόμους παρά με το να καινοτομώ εγώ η ίδια.
Η μετάβαση που περιγράφετε έγινε με πολύ αργά βήματα και επειδή συνειδητοποίησα ότι μπορούσα να προσφέρω πολύ περισσότερα κατευθύνοντας άλλους καινοτόμους παρά με το να καινοτομώ εγώ η ίδια.
Δραστηριοποιείστε πολιτικά;
Ποτέ δεν έχω αναμειχθεί στα πολιτικά.
Ποτέ δεν έχω αναμειχθεί στα πολιτικά.
Τι πιστεύετε γαι τον Πρόεδρο Ομπάμα, τις πολιτικές και τα οράματα του σε ό, τι αφορά την εκπαίδευση, τις επιστήμες και την τεχνολογία;
Χαίρει μεγάλου σεβασμού από μέρους μου, γιατί θεωρώ ότι είναι ο πρώτος Πρόεδρος εδώ και δεκαετίες που αναγνωρίζει τη σημασία ενός μεθοδικού σχεδίου για την πρόοδο των επιστημών.
Χαίρει μεγάλου σεβασμού από μέρους μου, γιατί θεωρώ ότι είναι ο πρώτος Πρόεδρος εδώ και δεκαετίες που αναγνωρίζει τη σημασία ενός μεθοδικού σχεδίου για την πρόοδο των επιστημών.
Θεωρείτε, όμως, ότι οι στόχοι του Προέδρου Ομπαμα είναι ρεαλιστικοί χωρίς τη θέληση του ευρύτερου πολιτικού συστήματος και των Αμερικανών πολιτών;
Η απάντηση είναι πραγματικά δύσκολο να δοθεί. Το πολιτικό σύστημα είναι αδύναμο και αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και διλήμματα, ενώ η κοινωνία εμφανίζει νέες ανάγκες που δεν μπορούν εύκολα να καλυφθούν. Το απότελεσμα είναι η δημιουργία μεγάλων πολιτικών κενών και πόλωσης που αποπροσανατολίζουν την ηγεσία και το εκλογικό σώμα από τους στρατηγικούς στόχους.
Η απάντηση είναι πραγματικά δύσκολο να δοθεί. Το πολιτικό σύστημα είναι αδύναμο και αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και διλήμματα, ενώ η κοινωνία εμφανίζει νέες ανάγκες που δεν μπορούν εύκολα να καλυφθούν. Το απότελεσμα είναι η δημιουργία μεγάλων πολιτικών κενών και πόλωσης που αποπροσανατολίζουν την ηγεσία και το εκλογικό σώμα από τους στρατηγικούς στόχους.
Ποια η γνώμη σας για την κρίση στην Ελλάδα; Τι την προκάλεσε και πώς βλέπετε το μέλλον; Ποιες πολιτικές θα βοηθήσουν την κατάσταση;
Να σα πω εξαρχής ότι, λόγω της πολυετούς μου απουσίας από τη χώρα, δεν μπορώ να έχω σφαιρική άποψη για το θέμα. Όμως, θεωρώ ότι όλα είναι αποτέλεσμα των κακών πολιτικών επιλογών και αποφάσεων της δεκαετίας του ’70 και ’80. Στην προσπάθεια να πλησιάσουμε την Ευρώπη απομακρυνθήκαμε ακόμα περισσότερο. Και έτσι ο κύβος ερρίφθη.
Να σα πω εξαρχής ότι, λόγω της πολυετούς μου απουσίας από τη χώρα, δεν μπορώ να έχω σφαιρική άποψη για το θέμα. Όμως, θεωρώ ότι όλα είναι αποτέλεσμα των κακών πολιτικών επιλογών και αποφάσεων της δεκαετίας του ’70 και ’80. Στην προσπάθεια να πλησιάσουμε την Ευρώπη απομακρυνθήκαμε ακόμα περισσότερο. Και έτσι ο κύβος ερρίφθη.
Τι πιστεύετε για τον κ. Παπανδρέου;
Είμαι αισιόδοξη για την κατεύθυνση της κυβέρνησης. Έπρεπε να λάβει δύσκολες αποφάσεις. Θεωρώ ότι το αναχρονιστικό γραφειοκρατικό σύστημα πρέπει να αλλάξει εκ βάθρων. Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι μέλλει γενέσθαι.
Είμαι αισιόδοξη για την κατεύθυνση της κυβέρνησης. Έπρεπε να λάβει δύσκολες αποφάσεις. Θεωρώ ότι το αναχρονιστικό γραφειοκρατικό σύστημα πρέπει να αλλάξει εκ βάθρων. Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι μέλλει γενέσθαι.
Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε συνάντηση ανάμεσα σε Έλληνες και Αμερικανούς ακαδημαϊκούς για την ανταλλαγή απόψεων για τη βελτίωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα, όπου και συμμετείχατε; Ποια η εντύπωση που σχηματίσατε;
Νομίζω ότι κάποιοι από αυτούς είναι πραγματικά πρόθυμοι να προβούν σε αλλαγές, κάποιοι άλλοι όμως όχι και τόσο.
Νομίζω ότι κάποιοι από αυτούς είναι πραγματικά πρόθυμοι να προβούν σε αλλαγές, κάποιοι άλλοι όμως όχι και τόσο.
Ποια η θέση σας για το λεγόμενο “πανεπιστημιακό άσυλο”;
Κάποτε το πανεπιστημαικό άσυλο ήταν σημαντικό για την προστασία των πολιτικών δικαιωμάτων. Σήμερα φαντάζει αναχρονιστικό και αποτελεί λιμάνι ταραχοποιών στοιχείων της κοινωνίας. Αυτό που με θλίβει είναι ότι χρησιμοποιήθηκε από πρυτάνεις των πανεπιστημίων για να μην προβούν στις απαραίτητες αλλαγές για τη βελτίωση της εκπαίδευσης και της φοιτητικής ζωής.
Κάποτε το πανεπιστημαικό άσυλο ήταν σημαντικό για την προστασία των πολιτικών δικαιωμάτων. Σήμερα φαντάζει αναχρονιστικό και αποτελεί λιμάνι ταραχοποιών στοιχείων της κοινωνίας. Αυτό που με θλίβει είναι ότι χρησιμοποιήθηκε από πρυτάνεις των πανεπιστημίων για να μην προβούν στις απαραίτητες αλλαγές για τη βελτίωση της εκπαίδευσης και της φοιτητικής ζωής.
Πολλοί Έλληνες γίνονται μηχανικοί και αναγκάζονται να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον στο εξωτερικό, γιατί η Ελλάδα δεν είναι σε θέση να τους αξιοποιήσει. Κάποιοι λένε ότι οι Ελλάδα δεν έχει τις υποδομές για κάτι τέτοιο, και άλλοι ισχυρίζονται ότι πρέπει να επικεντρωθεί στον τουρισμό και τη ναυτιλία. Η κατάσταση, κατά τη γνώμη σας, είναι μη αναστρέψιμη;
Τα λάθη του παρελθόντος, όπως προείπα, κατέστρεψαν τις υποδομές του κράτους αλλά και οι εξωτερικές συνθήκες δεν βοήθησαν καθόλου. Απαιτούνται πολιτικές για την παραγωγική διαδιακασία, ώστε η οικονομία να δημιουργήσει μια μικρή παραγωγική βάση.
Τα λάθη του παρελθόντος, όπως προείπα, κατέστρεψαν τις υποδομές του κράτους αλλά και οι εξωτερικές συνθήκες δεν βοήθησαν καθόλου. Απαιτούνται πολιτικές για την παραγωγική διαδιακασία, ώστε η οικονομία να δημιουργήσει μια μικρή παραγωγική βάση.
Σκέφτεστε να επιστρέψετε στην Ελλάδα;
Νιώθω ότι μπορώ να προσφέρω πολύ περισσότερα στη χώρα μου από το εξωτερικό, για αυτό η επιστροφή δεν βρίσκεται στα άμεσα σχέδιά μου.
Νιώθω ότι μπορώ να προσφέρω πολύ περισσότερα στη χώρα μου από το εξωτερικό, για αυτό η επιστροφή δεν βρίσκεται στα άμεσα σχέδιά μου.
*Ο Alex Mizan είναι ο διευθυντής του Ελληνο-Αμερικανικού Συμβουλίου.
